مصطفی هجری: اکنون جمهوری اسلامی ایران بیش از هر زمان
دیگری دچار بحران است
مصطفی
هجری، دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران در گفتگویی ویژه با
مجله ی "لڤین" از وضعیت داخلی ایران در حال حاضر سخن گفته
و به نقش اپوزیسیون در مرحله ی کنونی اشاره مینماید و بر
این اعتقاد است که باید همگرایی بیشتری در میان نیروهای
اپوزیسیون وجود داشته باشد تا بتوانند حول پلاتفرمی مشترک
با یکدیگر همکاری نمایند.
لڤین: نگاه و نگرش شما نسبت به قضیهی
کرد و راهکارهای حل این مشکل چیست؟
مصطفی هجری: قضیهی کرد در این مرحله به طور کلی در مقایسه
با گذشته تغییرات مثبتی به خود دیده است ولی این تغییر در
کردستان تجزیه شده، از کشوری به کشور دیگر تفاوتهای بسیاری
دارد.
در ترکیه که وسیعترین مساحت جغرافیایی و بیشترین جمعیت کرد
را دارا است در حال حاضر حرکت به سوی دموکراسی بیش از سایر
کشورهایی که کردها در آنجا سکونت دارند روند رو به رشد
دارد. احزاب کمالیست و نیروهای نظامی قدرتمند که مانع اصلی
بر سر راه شکوفایی دموکراسی و حقوق کرد و دیگر اقلیتهای
این کشور بودهاند، ضعیف شده و نمیتوانند نقش گذشتهی خود
را بازی کنند. مجموعهای از اصول دموکراتیک راه را برای
کردهای این کشور هموار نموده است که بتوانند فعالیتهای
مدنی خویش را پیش برده و از این طریق مطالباتشان را مطرح
سازند. این در حالیست که در ایران و سوریه این فرصت برای
کردها میسر نیست.
در سوریه حزب بعث حاکم به حقوق کردها اعتقادی ندارد و
هیچگونه فرصتی برای فعالیتهای سیاسی آنها وجود ندارد. در
ایران نیز رژیم جمهوری اسلامی نه تنها برای ملت کرد و
بقیهی ملیتهای ایرانی، بلکه حتی برای نزدیکترین یاران
خمینی رهبر و مؤسس این رژیم نیز هیچ حق و حقوقی قائل نیست.
کردستان عراق خوشبختانه متفاوت از سایر بخشهای کردستان است
و با وجود مشکلات داخلی فراوان عراق و مشکلات منطقهای،
اوضاع آن همچنان در حال پیشرفت بوده و جای امیدواری است.
اگر بخواهیم از چگونگی حل قضیهی کرد سخن گفته باشیم باید
بگوییم هر بخشی به دلیل شرایط ویژهاش، راهکار خاص خود را
میطلبد که کردهای این بخشها در این رابطه تصمیمگیری
میکنند، لیکن ما به عنوان حزب دمکرات کردستان ایران، روش
فدرالیسم را پذیرفتهایم، فدرالیسمی که بر اساس فاکتورهای
جغرافیایی و ملی باشد تا کردها در چارچوب کشورهایی که در
آنجا ساکن هستند ادارهی مناطق خویش را بدست گیرند و در
ادارهی عمومی کشور نیز بر اساس قانون مشارکت داشته باشند.
لڤین:
ارزیابی شما در مرحله ی کنونی از اپوزیسیون کرد در مقابل
رژیم ایران چیست؟
مصطفی هجری: اپوزیسیون کرد ایرانی با وجود مشکلات
پیشرویش، که بزرگترین آن حضور رهبریتش در خارج از کردستان
ایران است نیرومندترین و نزدیکترین نیروهای اپوزیسیون به
همدیگرند که هر یک بر حسب وزن و گذشتهی خویش در میان مردم
کرد، هواداران خود را دارند. این تعریف مختصر نیروهای کرد
بدین مفهوم نیست که از وضعیت این نیروها و حتی حزب دمکرات
راضی هستیم بلکه منظور ارزیابی آن در مقایسه با نیروهای
پراکنده و ناسازگار اپوزیسیون سراسری ایران است. در حقیقت
شمار نیروهای سیاسی که در داخل ایران پایگاه مردمی داشته و
بتوانند بر تغییرات تأثیرگذار باشند بسیار اندک است. اکنون
پس از به اصطلاح انتخابات دورهی دهم ریاست جمهوری که در
22 خردادماه سال گذشته برگزار گردید و در نتیجهی انعکاس
اعتراضات مردمی به نتایج اعلام شدهی آن انتخابات، به
تدریج ایرانیهای خارج کشور به خود آمده و گردهمایی تشکیل
میدهند و در مورد وضعیت حال و فردای ایران بحث میکنند.
در طول 2 ـ 3 ماه گذشته چندین گردهمایی مهم اینچنینی در
آمریکا، فرانسه و ایتالیا تشکیل شده است که در نوع خویش
قابل توجه میباشند. هیأت نمایندگی حزب دمکرات در همهی
این گردهماییها برای نزدیک نمودن نقطه نظرات مختلف به
همدیگر در خصوص حال و آیندهی ایران حضور فعال داشته است.
بنابراین بدین نتیجه میرسیم که نیروهای اپوزیسیون کرد در
این مرحله نیز در سطح مطلوبی قرار نداشته و با وجود
مشکلاتشان، آنها نیز بایستی تلاش بیشتری نمایند تا موانع
موجود بر سر راه نزدیکی بیشتر به همدیگر و اندیشیدن
دربارهی پلاتفرمی مشترک جهت چگونگی مقابله با رژیم و
مرحلهی پس از سقوط رژیم را بردارند، زیرا رژیم جمهوری
اسلامی در این مرحله بیش از هر زمان دیگری با بحرانهای
داخلی و خارجی مواجه است و دارای هیچگونه فرصت و عقلانیت
امروزیی هم نیست که بتواند بر این بحرانها چیره گردد، بلکه
تمامی تحولات بیانگر این است که بحرانها در حال افزایش
است.
لڤین: وضعیت کنونی اپوزیسیون ایرانی و کرد را با توجه به
وظایف و مسئولیت تاریخیتان در قبال تغییر و تحولات و
پیشامدهای موجود، چگونه ارزیابی میکنید؟
مصطفی هجری: تأثیر تحولات منطقهای بر جنبش آزادیخواهی
کردستان بسیار چشمگیر است که این تأثیرگذاریها نیز بیشتر
جنبهی منفی مسئله را دربر میگیرد. و بخش مهم این عوامل
به تفکر غیردمکراتیک و واپسگرایانهی حکومتهای حاکم بر
کشورهای منطقه برمیگردد که اعتقادی به حقوق ملیتها نداشته
و حقطلبی ملت کرد و سایر ملیتهای بدون دولت و سلب حقوق
شدهی دیگر را در راستای تضعیف قدرت انحصاری و مرکزگرایی
خود میبینند.
بر این اساس نه تنها هیچگونه کمکی به پیشرفت و احقاق حقوق
سیاسی ملت کرد نمیکنند بلکه اکثراً در سرکوب و قتلعام
کردها با یکی از حکومتهای حاکم بر کردستان همپیمان
میشوند. از نظر بیالمللی نیز اگر به دقت بنگریم حقیقت
این است که به غیر از کردستان عراق که خارج از اراده و
خواست حکومت مرکزی و بیشتر به دلیل مداخلهی بینالمللی،
خوشبختانه از حکومتی خودمختار یا نیمه خودمختار برخوردار
است تنها از منظر حقوق بشری به مسئلهی کرد نگریسته و
بسیاری از اوقات که منافعشان اقتضا مینماید از این منظر
از مسئلهی کرد سخن گفته و در مورد نقض حقوقشان اظهار
نگرانی میکنند. سیاستی که تا به حال کمترین نقش را در
حفاظت از حقوق بشر در پی نداشته است. دولتها، اعم از غرب و
شرق، سیاستهایشان بر مبنای حفظ و توسعهی منافعشان
پایهریزی شده است که در موقعیت کنونی این منافع توسط
کردها قابل تأمین نیست بدین دلیل شاهد آنیم که تاکنون موضع
دولتها، حتی غربیها نتوانسته است تأثیر مثبتی بر قضیهی
کرد بگذارد. بنابراین لازم است که کردها ضمن آنکه بایستی
تلاش کنند که رابطهی خوبی با دولتها و احزاب ترقیخواه
منطقه و جهان برقرار نمایند و از آن طریق توجه افکار عمومی
را نسبت به قضیهی خویش جلب کنند، برای بوجود آوردن هرگونه
تغییری در سرنوشت خویش نیز بیشتر بر نیروی خود و سیاستی
صحیح و مترقی تکیه نمایند.
لڤین: آیا ضروری نمیدانید در شرایط حساس کنونی جهت مقابله
و انجام کار مشترک، اخزاب پراکنده شرق کردستان را به هم
نزدیک ساخته و یک مرکز کاری و تصمیمگیری مشترک تشکیل دهید
و مسائل سرنوشتساز را به عنوان هدف اصلی و بنیادی در
دستورکار قرار دهید؟
مصطفی هجری: ما به عنوان یک نیروی کردستانی تأثیرگذار در
حد تواناییمان به همراه نمایندگان 16 سازمان سیاسی و
فرهنگی متعلق به سایر ملیتهای ایرانی ـ به غیر از فارسها
ـ نمایندگان سایر ملتها همچون ترک، ترکمن، بلوچ و عرب
اتحادی را بر اساس فدرالیسم ملی ـ جغرافیایی بوجود
آوردهایم و تمامی نیروهایمان را برای کار مشترک با هدف
تشکیل حکومتی دموکراتیک و فدرال پس از سرنگونی جمهوری
اسلامی متحد ساختهایم. به غیر از این با مجموعهای از
سازمانها و شخصیتهای ایرانی اعم از چپ و دمکرات در حال
گفتگو برای نزدیکی بیشتر و اگر امکانپذیر باشد تشکیل برخی
ائتلافها هستیم که ماحصل آن در خدمت حل قضیهی همهی
ملتهای ایرانی و به طور کلی آزادی و برابری در ایران باشد.
با وجود همهی اینها در داخل کشور نیز به طور مداوم در حال
سازماندهی مردم کرد هستیم تا در زمان مورد انتظار، هرج و
مرج به کمترین حد خویش برسد. در زمینهی رسانهای نیز با
وجود کمبود امکانات، استفاده بهینه و حداکثری را از حداقل
امکانات در راستای سیاست و برنامههای حزبمان نمودهایم.
همچنین نمایندگیهای ما در آمریکا، اروپا و کردستان مشغول
برقراری ارتباط، نشست و گردهماییهای پیاپی هستند.
لڤین: آیا برنامه یا تلاشی برای نزدیکی یا اتحاد دوبارهی
هر دو جناح کنونی حزب دمکرات کردستان در دستورکار قرار
دارد، در زمانی که شما نیز تأثیرات منفی این انشعاب و
جدایی را به خوبی میدانید؟
مصطفی هجری: در خصوص انشعاب احزاب کردستان ایران، کار
مشترک و هماهنگ و تبلیغات هر کدام از آنها (بویژه آنهایی
که انشعاب نمودهاند) دربارهی به هم پیوستن و اینکه هر یک
خود را پرچمدار سازگاری و اتحاد میدانند، بخشی از آن در
قالب شعار و فریبکاری خلاصه میشود. بدین دلیل تاکنون با
وجود همهی این شعارها، اتحاد ضعیفی نیز در میان این
نیروها پدید نیامده است. و اما در مورد آن عدهای که حدود
4 سال پیش از حزب دمکرات جدا شدند، اگر به اتحاد و کار
مشترک اعتقاد داشتند، انشعاب نمیکردند، یا حداقل اگر جدا
هم میشدند نام حزب دمکرات را به صورت نامشروع بر خود
نمینهادند و بدین گونه بر سر راه فعالیت مشترک مانعتراشی
نمیکردند. همهی ما شاهدیم که در تمامی بخشها، حداقل طی
یک دههی گذشته، طرفهای انشعابی احزاب، اکثراً با انتخاب
نامی جدید فعالیت خویش را به روشی که صلاح دانستهاند،
ادامه داده و راه همکاری با حزبی را که از آن جدا شدهاند،
بازگذاشتهاند.
ما نیز در حزب دمکرات همیشه آماده بودهایم و آماده هستیم
با رفقای سابقمان در خصوص فعالیت مشترک در بسیاری از موارد
گفتگو نماییم و در این رابطه تنها تقاضایمان این است نام
حزب ما را از روی خود برداشته و نام دیگری را برای خود
تعیین نمایند تا راه برای پیشرفت مزبور فراهم گردد.
همچنانکه خود نیز بیش از طرفهای دیگر، خود را خواستار
نزدیک شدن به یکدیگر و کار مشترک میدانند.
لڤین: وضعیت حقوق بشر و آزادیهای مدنی در ایران زیر سؤال
رفته و چندین کانال و سازمان جامعه مدنی در جهان این مسئله
در جمهوری اسلامی ایران را مورد بحث و بررسی قرار داده و
انتقادات شدیدی به چگونگی رفتار با زندانیان و اعدام
آزادیخواهان توسط زمامداران ایران وارد ساختهاند. نقش
اپوزیسیون کردی در این میان چه بوده است؟
مصطفی هجری: جمهوری اسلامی ایران به دلیل اینکه در میان
مردم خود ریشهای ندارد و به تمامی از مردم بیگانه شده، به
نیرویی علیه مردم تبدیل شده است یا میتوان گفت مردم و
رژیم دو قطب کاملاً متفاوت و متضادند. مردم برای دستیابی
به آزادی، کار، نان و همهی نیازمندیهای مادی و معنوی که
رژیم آنها را از آن بینصیب ساخته است تلاش میکنند، در
مقابل نیز تنها هدف رژیم، حفظ قدرتش به هر بهایی است.
مطالبات مردم، بویژه خواست آزادی، با اهداف رژیم کاملاً در
تضاد بوده و رژیم به خوبی از این واقعیت مطلع است که آزادی
مردم، نتیجهاش سرنگونی خواهد بود. رویارویی رژیم و مردم
در این راستا، از همان بدو روی کار آمدن این رژیم آغاز شده
و طی سالیان اخیر نیز گسترش یافته است. به طوری که اگر در
اوایل شمار اندکی از سازمانها و شخصیتهای سیاسی علیه رژیم
بودند اکنون این مخالفتها بسیاری از شخصیتهای مذهبی را
نیز در بر گرفته است که از حامیان و حتی برخی از آنان از
بنیانگذاران این رژیم بودهاند. رژیم در مقابل این
نارضایتیها و مطالبات مردم تنها راهی که در پیش گرفته،
سرکوب بیرحمانهی مردم آزادیخواه و مبارز است. در این
زمینه، زیر پا نهادن حقوق بشر، تحدید آزادیها، بیکاری و
بیدرآمدی مردم و افزایش شمار جمعیت معتادان به مواد مخدر
در ایران انعکاس وسیعی در جهان مترقی و مجامع و محافل
جهانی حقوق بشر داشته است. در سال گذشته ایران ـ پس از
کشور چین ـ در زمینهی اعدام در جهان رتبهی دوم را به خود
اختصاص داده است. همچنین ایران به عنوان زندان
روزنامهنگاران مستقل معروف گشته است. در نتیجهی این قبیل
رفتارهای رژیم با مردم تاکنون دهها بار از سوی شورای امنیت
سازمان ملل متحد و سازمانهای مدافع حقوق بشر محکوم شده
است. لازم است در اینجا اشاره نماییم که سطح خشونتورزی و
پایمال نمودن حقوق بشر نسبت به ملتهای ایرانی، بویژه ملت
کرد بسیار بیشتر و فراگیرتر است.
نقش اپوزیسیون کردی و حتی اپوزیسیون سراسری به غیر از
مقابله علیه رژیم به طرق مناسب و افشای این قبیل اقدامات
ضدبشری چیز دیگری نیست. حزب دمکرات کردستان ایران در این
رابطه بسیار فعالانه عمل نموده است و همچنان به اقدامات
خویش ادامه خواهد داد.
