پەكەكە باجی قورستر دەدات

دووشەممە, 27. 7. 2015 رێبوار كەریم وەلی، روداو

rebwar_karim_wali_logo_web_web_1 (1)

سەیركردنی رووداوەكانی ئەو چەند رۆژەی رابردوو، لە روانگەی پەكەكە‌و توركیاوە زۆر ئاسانە، چونكە هەم لەناو توركیا‌و هەم لەناو پەكەكەش هەندێك هێز هەن كە مانەوەیان لە گۆڕەپانەكەدا بەندە بە ئاگری لوولەی تفەنگەوە. لە دەیەی رابردوودا، حكومەتی توركیا هەوڵێكی بێوچانی دا تا رژێمی وڵاتەكەی لەژێر ئینتیدابی عەسكەر دەربهێنێ‌و تا راددەیەكی زۆریش سەركەوتوو بوو، بەڵام پەكەكە لەوەیاندا سەركەوتوو نەبوو. چونكە لە سێ ساڵی رابردوودا، بە دەیانجار هەڕەشەی بەكارهێنانی هێزی لەدژی توركیا كردووە. بۆیە لێدانی بارەگاكانی پەكەكە لە كوردستانی باشوور چەند نامەشروع‌و پەلامار بێت، وجودی بنكە، بارەگا‌و هەرێمەكانی پەكەكە‌و سیاسەتەكانی لە كوردستانیش بە هەمان راددە نامەقبول‌و نامەشروعە.

رەنگبێ بپرسن ئەدی بۆچی وجودی هێزی چەكداری پێشمەرگەكانی رۆژهەڵات نامەشرووع نییە؟

پەكەكە لە توركیا خاوەنی باڵێكی سیاسییە كە نە كارتۆنیە‌و نە نایاسایی، خاوەنی سێیەم كوتلەی پەرلەمانییە لە توركیا‌و بە شێوەیەكی ئەكتیڤ سیاسەت دەكات. كوردی رۆژهەڵات چییان هەیە تا رێگەی خەباتی چەكداری بەلاوە بنێن؟ بەڵام ئایا پەكەكە لە هەمان پۆزیسیۆندایە؟ نەخێر پەكەكە سەرباری ئەوەی كە كوردستانی رۆژئاوای بۆ خۆی قۆرخ كردووە‌و شوێنێكی باشی بۆ خەباتی چەكداری دەستكەوتووە، بەڵام هاوكێشەی ئیقلیمی وا دەخوازێت كە سەرباری ئەوەی دژی هەموو جۆرە هەوڵێكە بۆ دامەزراندنی قەوارەی نەتەوەیی لە توركیا، لە كوردستانی باشوور هەرێمی پاراستن دابمەزرێنێ! لە شەنگال كانتۆن دروست بكات‌و پێكهاتەكانی ناو كۆمەڵگای كوردی پارچە پارچە بكات.

سیاسەتی پەكەكە بریتییە لە پووكاندنەوەی ئۆجەلان، هادەپ‌و پەیەدە‌و فڕی بەسەر ئاشتییەوە نییە. كەس چاوەڕێی تەسلیمبوون لە پەكەكە ناكات، بەڵام لەسەر مێزی گفتوگۆ لەگەڵ توركیادا دانیشتووە‌و لەناو بەرەی ئێران‌و سووریادا شەڕ دەكات. ئەگەر شەڕی پەكەكە بۆ لەناوبردنی توركیایە، زۆر رەوایە كە پەكەكە لەو بەرەیەدا بێت. بەڵام وانییە. هەقە ئەمڕۆ لەوانە بپرسرێت كە دەهۆڵیان بۆ هادەپ لێدەدا: سەركەوتنی هادەپ چ خزمەتێكی دۆزی كوردی كرد؟ ئەگەر نییەت دەستكەوت بێت بۆ كورد، رەوایە هەر لە رۆژی یەكەمەوە رایبگەیەنن كە بەشداریی حكومەت ناكەن؟ دەنگی توركە سپییەكان لای ئەوان ئەمانەتە! بۆ دەستكەوتەكانی كورد لە دەستووری وڵاتی بەناو عێراقدا چۆن بەدەستهاتن؟ بەڵام مەسەلە ئەوەیە كە زیهنیەتی پەكەكە حوكم دەكات‌و شتێك بەناوی سیاسەتی كوردی لە توركیا نییە تا بتوانێ مانۆڕی هەبێ، بگرە ئەوەی هەیە‌و نییە دەبێ لە خزمەتی پەكەكەدا بێت بە ئۆجەلانیشەوە.

pkk_baj_dan_1

وەرەق هەڵگەڕایەوە

(2)

بەرەی نەیاری توركیا كە پشتیان بە ئێران ئەستوورە، پتر لەوەی بە لێدانی بارەگاكانی پەكەكە تێكچووبن، بەوە شۆك بوونە كە حیسابی ئەوەیان نەكردبوو توركیا بێتە ناو شەڕی دژ بە داعشەوە. توركیا بە یارمەتیدانی داعش تۆمەتبار دەكرا، بەڵام ئەگەر توركیا هاوكاریی داعش‌و نوسرەشی كردبێت، ئەوا هاوكاریی پەیەدەشی كردووە. هەر پار بوو كە توركیا رێگەی دا پێشمەرگە بۆ پشتیوانیی كۆبانێ بە چەك‌و تفاقەوە دەربازی كۆبانێ ببن‌و هەر ئەوەش بوو كە نەیهێشت كۆبانێ بكەوێ. بۆیە ئەوە سەرەتای بەخۆداچوونەوەی توركیا بوو لە سیاسەتەكانی بەرامبەر سووریا‌و دانوستاندنەكانی لەگەڵ ئەمریكا. توركیا گەیشتە ئەو قەناعەتەی كە وجودی داعش مەشروعییەت بۆ پەكەكە (چ لەناو توركیا‌و چ لەدەرەوەی توركیا) زیاد دەكات. دۆستەكانی، لەسەرووی هەمووشیانەوە بارزانی‌و سوننە لیبڕاڵەكان لە هەڵوێستێكی خراپدایە و، پێداگیریشی لەسەر لابردنی ئەسەد وەك پێشمەرجی هاریكاریی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی ناچێتە سەر. بۆیە بایدایەوە بۆ لای ئەمریكا. ئەوانەی پێیانوایە لێدانی پەكەكە پاداشتی ئەمریكایە لە بەرامبەر لێدانی داعش بەهەڵەدا چوونە. چونكە رێكخراوێك بیەوێ لە لیستی تیرۆر بێتە دەرێ، ناچێ كوشتنی دوو پۆلیس لە خەودا لەئەستۆ بگرێت! بەسەرێكی دیكەشدا تێنەگەیشتنە لە سیاسەتی ئەمریكا كە قەت دەوڵەتێكی فاشیلی وەكو عێراقیش ناكاتە قوربانیی كورد، چ جای توركیا كە هاوپەیمانی ستراتیژییەتی لە ناوچەكەدا.

بە هاتنی توركیا بۆ لێدانی داعش، ئیتر كۆنترۆڵكردنەوەی موسڵیش ئاسانتر دەبێ‌و هەژموونی ئێران لە شەڕی دژ بە داعش كەم دەبێتەوە. ئێران ئەوەی ویستی كردی‌و لەسایەی رێككەوتنی لەگەڵ وڵاتانی رۆژئاوا، پشوویەك دەدات و، دڵنیایە كە ئەسەد ناڕوات. هەر بۆیەشە ساڵح موسلیم لەبەرامبەر ئەو گۆڕانكارییە دراماتیكییەدا دەڵێ رازین بەوەی سوپای سووریا بە مەرجی نوێ بگەڕێنەوە ناو كانتۆنەكانی رۆژئاوا!

یان بارزانی یان هیچ

(3)

ئەگەر پەكەكە لێگەڕابایە رێككەوتننامەی هەولێر لە 2012 یان رێككەوتننامەی دهۆك لە 2014 لە نێوان لایەنە سیاسی‌و سەربازییەكانی كوردستانی رۆژئاوا جێبەجێ بكرێت، یان تەنانەت لێگەڕابایە كۆنگرەی نەتەوەیی كورد سەربگرێت، رەنگبێ ئەمڕۆ كورد بە هەموو پێوەرێك لە ئاستێكی دیكەدابان. سیاسەت‌و تێڕوانینی بارزانی بۆ ئایندەی ناوچەكە (ئێرانی لێدەربچێت)، جێگەی قەبوڵی هەمووانە و، دوورە لە خۆفەرزكردن. بە پێچەوانەوە پابەندە بە تایبەتمەندیی پێكهاتەكان‌و مێژووی سیاسیی پارچەكانی دیكەی كوردستان. لەبەرامبەردا پەكەكە سوورە لەسەر خۆسەپاندن‌و تاكڕەوی. هەربۆیە ئێستاش درەنگ نییە، هاریكاریی نێودەوڵەتی‌و ئیقلیمی كە دەتوانن زامنی داهاتوویەكی ئاشتیانە بن بۆ كورد، بەندە بە رادەی موشارەكەی سیاسی‌و دووركەوتنەوە لە زمانی تیرۆر‌و تۆقاندن. كەمكردنەوە لە رۆڵی بارزانی‌و شكاندنی هیچ خزمەتێك بە پەكەكە ناكات، چونكە لانیكەم لەدوای 2003ەوە پەیوەندیی بارزانی لەگەڵ توركیا لەسەر حیسابی پەكەكە نەبووە، بۆیە هەقە پەكەكە دەرگای رۆژئاوا بەسەر پێشمەرگەی لایەنە سیاسییەكانی دیكەدا بكاتەوە، ئەگەرنا ئەوەی ئەمڕۆ دەكرێ بە رەزا بەدەست بێت، سبەی بەسەریدا فەرز دەكرێت.